Staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie, VVD) presenteert vandaag een wetsvoorstel dat het voor transgenders eenvoudiger maakt om hun geslachtsaanduiding op de geboorteakte te laten wijzigen. Belangenorganisaties Transgender Netwerk Nederland (TNN) en COC Nederland, die jarenlang ijverden voor een betere wet, spreken van een belangrijke stap in de goede richting.
Volgens TNN en COC is het cruciaal dat het wetsvoorstel de overtuiging tot het andere geslacht te behoren centraal stelt, in plaats van medische eisen. Op dit moment moeten transgenders volgens artikel 1:28 Burgerlijk Wetboek een volledige geslachtsaanpassende behandeling ondergaan en onherstelbaar onvruchtbaar zijn, voordat zij hun geslachtsaanduiding kunnen laten wijzigen.
‘Transgenders hoeven straks niet meer jarenlang door een medisch circuit voordat de overheid erkent wie ze werkelijk zijn’, zeggen TNN-voorzitter Carolien van de Lagemaat en COC-voorzitter Vera Bergkamp over het wetsvoorstel.
‘Dat is van principieel belang; er komt een einde aan een verwerpelijke schending door de overheid van de privacy en de integriteit van het lichaam van transgenders,’ aldus Van de Lagemaat en Bergkamp. ‘Maar de wetswijziging is ook van groot praktisch belang. Zo hoeft een transseksuele vrouw straks niet meer jarenlang op vakantie met een paspoort waarin staat dat zij een man zou zijn.’ De organisaties achten het cruciaal dat het wetsvoorstel ruimte biedt aan transgenders die hun geslachtsaanduiding willen wijzigen zonder een (volledig) lichamelijk transitietraject te doorlopen.
Kritisch
TNN en COC zijn zeer kritisch over het feit dat ‘deskundigen’ volgens de nieuwe wet moeten gaan verklaren dat een persoon daadwerkelijk tot het andere geslacht behoort; volgens de belangenorganisaties moet de duurzame overtuiging van de transgender zelf centraal staan. ‘Het zou ook ondenkbaar zijn dat een deskundige van overheidswege gaat oordelen of iemand lesbisch of homoseksueel is.’ Om dezelfde reden willen de belangenorganisaties dat niet de rechter het verzoek tot wijziging van de geslachtsaanduiding gaat beoordelen, maar dat zo’n verzoek kan worden afgehandeld door de burgerlijke stand.
COC en TNN maken bezwaar tegen het feit dat een transgender die na wijziging van de geslachtsaanduiding een kind krijgt, volgens het wetsvoorstel toch weer zal worden beschouwd als behorende tot het oorspronkelijke geslacht. Dat is volgens de organisaties zeer onwenselijk en onnodig. Zij stellen voor dat wordt aangesloten bij de systematiek van het wetsvoorstel over lesbisch ouderschap, waarin ouderschap centraal staat in plaats van het geslacht van de ouder.
TNN en COC pleiten sinds 2008 bij de regering voor aanpassing van de wet. Dit voorjaar beloofde staatssecretaris Teeven aan COC en TNN om in de zomer van 2011 een wetsvoorstel te presenteren. Ook de Raad van Europa en het VN Vrouwenrechtencomité drongen aan op een wetswijziging. Donderdag overhandigt de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch een rapport over de problematiek aan de staatssecretaris.