Dinsdagochtend 5 oktober diende de hoorzitting van Eisfeld versus de UvA bij de Commissie Gelijke Behandeling. Eisfeld wil zijn nieuwe naam op zijn bul, maar volgens de UvA is dat wettelijk niet mogelijk. Eisfeld: “Ik vind mijn privacy zwaarder wegen dan de papierwinkel van de UvA.”
Dinsdagochtend om 10.00 uur was het druk bij de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) in Utrecht. De zaal van de hoorzitting zat vol: vier commissieleden van de CGB, Justus Eisfeld met zijn twee secundanten en het hoofd Juridische Zaken van de Universiteit van Amsterdam (UvA) met haar secundant en 19 mensen publiek, waaronder journalisten van het ANP en de NOS.
Centrale vraag
Aanleiding voor deze hoorzitting is dat transman Justus Eisfeld zijn nieuwe naam wil op zijn bul. Volgens de UvA is dat wettelijk niet mogelijk. Eisfeld heeft daarom een klacht ingediend bij de Commissie Gelijke Behandeling. Gevolg is deze hoorzitting waarin zowel Eisfeld als de UvA hun standpunten kunnen toelichten. Centrale vraag bij deze hoorzitting is of de UvA ongeoorloofd onderscheid heeft gemaakt op geslacht, door Eisfeld geen vervangende bul met zijn nieuwe naam te verstrekken.
Standpunten
Eisfeld is in 2001 (voor zijn transitie) aan de UvA afgestudeerd. Na zijn transitie heeft hij de UvA verzocht om hem een vervangende bul te verstrekken met daarop zijn nieuwe naam. Dat was volgens de UvA niet mogelijk. Hij kreeg wel een “verklaring van afstuderen”, die als vervanging van zijn bul kan dienen. Maar als hij bij sollicitaties deze verklaring overhandigt, krijgt hij steevast de vraag waarom hij geen originele bul kan overhandigen. Daardoor is hij gedwongen de keuze te maken om te liegen of zijn geschiedenis te vertellen.
Eisfeld gaf aan dat deze situatie leidt tot (indirecte) discriminatie. Het is hem meerdere keren gebeurd dat hij bij een sollicitatie gedwongen was zijn geschiedenis te vertellen en vervolgens werd afgewezen.
Bovendien is deze situatie een inbreuk op zijn privacy. Omdat de UvA geen vervangende bul wil verstrekken, is hij vaak gedwongen bij sollicitaties openheid over zijn achtergrond te geven. Hij kan dus niet zelf bepalen wanneer en aan wie hij zijn geschiedenis vertelt
Hoofd juridische zaken van de UvA begon met de verzekering dat ze begrip heeft voor het verzoek van Eisfeld, maar dat de afwijzing van de UvA haars inziens niet in strijd is met het recht op gelijke behandeling.
Ze gaf aan dat de UvA nooit een tweede bul uitgeeft, dus ook niet in het geval van Eisfeld. Bovendien wordt niet zijn geslacht, maar alleen de (volledige) voor- en achternaam vermeld op een bul. De afwijzing van de UvA volgt de afspraak tussen universiteiten en hogescholen dat er geen nieuwe bullen worden verstrekt. Men heeft in 2008 wel een “verklaring van afstuderen” aan Eisfeld verstrekt. In haar opinie hoort dit verzoek niet bij de UvA, maar bij de politiek thuis.
Vragen van CGB
Het grootste deel van de hoorzitting werd in beslag genomen door vragen van de commissieleden aan Eisfeld en aan de UvA. Sommige vragen gingen over feitelijkheden, andere vragen waren meer ter verduidelijking.
Door deze vragen werd het duidelijk dat Eisfelds nieuwe identiteit in alle officiële documenten (waaronder de GBA en de geboorteakte), diploma’s en andere papieren aangepast is, behalve op de bul van de UvA. Bij zijn bank was het zelfs al voor de juridische aanpassing geregeld.
Voor Eisfeld is een “verklaring van afstuderen” onvoldoende, om zo’n verklaring steevast de vraag oplevert waarom hij geen originele bul kan overhandigen. Hierdoor is hij gedwongen openheid over zijn geschiedenis te geven of te liegen. Bovendien komt hij uit Duitsland, waar het gebruikelijk is om bij een sollicitatiebrief kopieën van alle diploma’s mee te sturen. Verder woont hij in de VS, waar het gebruikelijk is om alle diploma’s op de muur te hangen, zodat mensen kunnen zien dat je bent wie je zegt te zijn.
Eisfeld vindt dat hier sprake is van indirecte discriminatie, omdat de gelijke behandeling door de UvA één groep benadeelt: transgenders. Hierdoor werkt het beleid van de UvA dus ongelijkheid in de hand.
Verder werd duidelijk dat de jurist van de UvA slecht voorbereid was op de vragen van de commissieleden. Volgens haar zegt de wet hier niets over en dus kan de UvA niet aan dit verzoeken voldoen. In de wet staat weliswaar geen verbod, maar het beleid van universiteiten is dat ze nooit een nieuwe bul uitgeven. Dit beleid is overigens niet bij het ministerie vastgelegd, maar het is sinds jaar en dag praktijk dat elke opleiding slechts eenmalig een bul verstrekt.
De aanvullende argumenten van de UvA doen niet ter zake of zijn makkelijk te weerleggen. Zo is volgens de jurist van de UvA het feit dat de wet een vervangende bul niet verbiedt onvoldoende grond om een vervangende bul uit te geven. Want er is steeds meer diplomafraude en een tweede bul zou de kans op fraude groter maken. Het innemen van de oude bul lost dit probleem niet op, omdat er via scanners veel fraudemogelijkheden zijn.
Verder zou het innemen van zijn oude bul betekenen dat de gegevens met terugwerkende kracht aangepast moeten worden. Dat kan niet, want het geslacht van Eisfeld staat niet op de bul, alleen zijn oude naam. Ze gaf aan dat het ministerie verwacht dat we weten wie we voor ons hebben. Ook daarom kan een bul niet aangepast worden.
Overigens is deze zaak aanleiding voor de UvA om de situatie van transgenders mee te nemen in een discussie met OCW.
Laatste opmerkingen
Toen de commissieleden al hun vragen gesteld hadden, kregen Eisfeld en de UvA nog gelegenheid voor een afsluitende opmerking.
Eisfeld vindt het opvallend dat de UvA zonder probleem zijn gegevens kon aanpassen voor het terugbetalen van zijn studiefinanciering.
Wormgoor, secundant van Eisfeld, geeft aan dat niet alleen de Uva, maar ook een werkgever graag duidelijkheid wil. Die wil ook weten wie hij voor zich heeft, zonder een verwarrende bul. Vreer, tweede secundant van Eisfeld, meldt dat er op Europees niveau wetgeving in ontwikkeling is die dit soort verzoeken mogelijk moet maken.
De UvA benadrukt nogmaals dat ze graag aan dit verzoek willen meewerken. Het is geen onwil, maar de wet maakt het hun niet mogelijk.
Uitspraak
De commissieleden sluiten de hoorzitting af en gaan zich beraden. Juridisch gezien is dit een klare zaak en ligt het gelijk bij Eisfeld. Maar de centrale vraag is hier of de UvA ongeoorloofd onderscheid heeft gemaakt op geslacht, door Eisfeld geen vervangende bul met zijn nieuwe naam te verstrekken. We wachten de uitspraak van de CGB vol spanning af! Deze volgt binnen acht weken.
Met dank aan Transman