De transgenderzorg moet beter afgestemd worden op de behoeften van trans personen. Dat stelt de Toekomstvisie Transgenderzorg, een nieuw rapport van de Kwartiermaker Transgenderzorg. TNN is blij met het rapport, maar heeft ook nog zorgen.
‘Samen beslissen’ moet meer de norm worden in de transgenderzorg, legt de Kwartiermaker Transgenderzorg uit in haar Toekomstvisie Transgenderzorg. Deze visie heeft de Kwartiermaker opgesteld in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland en het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport.
In de visie, die eind mei uitkwam, maakt de Kwartiermaker duidelijk wat er nog moet gebeuren om de transgenderzorg te verbeteren en wie daar welke rol in moet spelen. De visie schetst een toekomst van de transgenderzorg en onderzoekt hoe de lange wachtlijsten aangepakt kunnen worden.
Meer samenwerking
De toekomstvisie onderzoekt de ontwikkelingen in het zorgaanbod en de spreiding van transgenderzorg en kijkt naar mogelijkheden voor samenwerking tussen zorgverleners. Ook stelt de Kwartiermaker dat een model van ‘samen beslissen’ meer de norm moet worden in de transgenderzorg, zodat de zorg beter afgestemd wordt op de behoeften van trans personen.
Het belang dat er in de toekomstvisie aan keuzevrijheid en samen beslissen wordt gehecht stemt TNN optimistisch. De transgenderzorg is decennia lang een one-size fits all zorg geweest op dat gebied, maar trans personen die transgenderzorg nodig hebben zijn heel divers.
‘Samen beslissen’ moet meer de norm worden in de transgenderzorg
Het is echter af te vragen welke prikkel zorgaanbieders hebben om daar werkelijk mee aan de slag te gaan. Een ander zorgpunt is de uitwerkingen van de nieuwe ICD-classificatie ‘genderincongruëntie’ in de Nederlandse transgenderzorg. De kwartiermaker adviseert de Nederlandse zorg wel daarop over te stappen, maar alleen als het zorgstelsel dat toelaat. Doordat genderincongruëntie in de ICD niet meer als psychische aandoening geldt zou dat voor de rol van de psycholoog in de diagnostiek grote gevolgen moeten hebben, maar de kwartiermaker blijft daar in de toekomstvisie helaas vaag over. TNN wil daarom dat de Minister van Medische Zorg zich duidelijk uitspreekt vóór depathologisering en zorgaanbieders ook echt de opdracht krijgen daar gevolg aan te geven.
Rol zorgverzekeraars
Daarnaast benadrukt TNN de noodzaak dat zorgverzekeraars hun rol echt oppakken, zoals het nakomen van hun wettelijke zorgplicht door transgenderzorg voldoende in te kopen en zorgbemiddeling toe te passen. Andere partijen die een belangrijke rol spelen zijn gemeenten, aanbieders van GGZ en medisch specialistische transgenderzorg en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG).
Ervaringsdeskundigen kunnen een belangrijke rol spelen bij zowel de psychische ondersteuning als de begeleiding naar medische transgenderzorg
Tot slot mist TNN in de toekomstvisie oog voor de inbedding van ervaringsdeskundigheid in de transgenderzorg. De rol van belangenorganisaties wordt op diverse plekken in de toekomstvisie benadrukt. Ervaringsdeskundigen kunnen echter óók een belangrijke rol spelen bij zowel de psychische ondersteuning als de begeleiding naar medische transgenderzorg. Zo zouden er meer trans personen als directe zorgverlener of adviseur van directe zorgverleners in de transgenderzorg mogen worden aangenomen. Een grote rol voor ervaringsdeskundigen ziet TNN ook bij de onderzoeksagenda en besluitvorming over het invullen van de zorg. Tot slot is onderling contact voor veel trans personen erg belangrijk, ook daarin kunnen ervaringsdeskundigen een belangrijke rol spelen.
Afbeelding: detail van het rapport Toekomstvisie Transgenderzorg.