Een nieuw oordeel van het College voor de Rechten van de Mens baart Transgender Netwerk Nederland (TNN) ernstig zorgen. Een transgender rechter in opleiding (rio) is in het ongelijk gesteld over haar discriminatieklacht. Vorig jaar werd ze door de rechtbank Gelderland ontslagen. De zaak laat geen twijfel bestaan over de grote rol die de medische transitie had op de ontwikkelingen die tot het ontslag leidden. De zaak is daarom voor TNN nog niet afgesloten.
De rechter in opleiding diende bij het College een klacht in tegen de rechtbank in Arnhem omdat zij vanwege haar transitie gedwongen werd te stoppen met haar opleiding. TNN is hoogst verbaasd over het oordeel van het College. De transitie stond immers niet los van het ontslag. Volgens de rechtbank voldeed de rio niet aan het “hoge ontwikkelingsperspectief, aanpassingsvermogen en zelfinzicht” van de opleiding. Het oordeel van het College laat zien dat de communicatie over het verloop van de transitie en het eigen welzijn van de rio een rol speelde in deze evaluatie die tot het ontslag leidde. Toch oordeelde het College dat er geen verboden onderscheid van geslacht gemaakt is. En dat is zorgelijk.
BEPERKT INZICHT IN TRANSITIE
In haar uitspraak legt het College het ontstaan van onbegrip voor het verloop van de transitie volledig bij de transgendervrouw. De transvrouw zou met zekerheid hebben moeten voorzien wanneer bepaalde operaties plaats gingen vinden en moeten beseffen hoe dit haar opleiding zou gaan beïnvloeden.
“Het College geeft helaas blijk van onvoldoende inzicht in de transitie van transgender personen” aldus Brand Berghouwer, voorzitter van TNN. “Een transitie is geen vooraf ingepland traject. Operaties laten zich niet maanden van te voren plannen, zo werken ziekenhuizen en verzekeraars gewoon niet. Daarbij is het legitiem om tijdens het proces van mening te veranderen welke operaties voor jouw transitie noodzakelijk zijn.“ Op het moment dat het ziekenhuis de operatie had ingepland heeft de transgender rio dit aan haar werkgever doorgegeven.
“De Rechtbank in Arnhem wist dat zij een transgender persoon in transitie toelieten tot de opleiding”, aldus Berghouwer. “Werkgever en werknemer dragen samen de verantwoordelijkheid voor aanpassing van de arbeidsomstandigheden als een transitie anders verloopt dan voorzien. Dat kan en mag je niet alleen bij de werknemer neerleggen.”
ANDERE DISCRIMINATIE-AANWIJZINGEN
De transgender rio heeft het College gevraagd om een oordeel van alle door haar aangedragen bewijzen. Het College gaat in haar uitspraak namelijk niet in op andere aanwijzingen van discriminatie waarvoor de transgender rio feiten heeft aangedragen. De rechtbank zou hebben toegegeven dat als de transvrouw niet transgender was, maar zwanger was zij wel door kon gaan met de opleiding. Bovendien is dit de eerste keer dat een rechter in opleiding geen verbeterkans krijgt na een eerste beoordeling, maar direct ontslagen wordt. TNN steunt de transgender rio en hoopt dat het College voor de Rechten van de Mens de gedragingen van de Rechtbank alsnog beoordeelt op de omgang met het transitieproces.
TRANSITIEVERLOF
Het proces van tegenslag tijdens de transitie en het tekortschietende begrip daarvoor bij werkgevers is één van de redenen waarom TNN pleit voor een transitieverlof: een regeling die in gelijkenis met zwangerschapsverlof de transgender werknemer betaald verlof biedt en de werkgever financieel compenseert. De werknemer krijgt daardoor meer ruimte om aandacht te geven aan herstel van ingrepen en het eigen mentale welzijn, en de werkgever begrijpt beter dat een transgender werknemer verlof nodig heeft voor ingrepen, afspraken en onvoorziene complicaties. Maar ook onder de huidige regelgeving zou een transgender werknemer niet ontslagen mogen worden vanwege diens transitie.