De documentaire My name is Pauli Murray schetst leven en werk van een – zo begrijpen we gaandeweg – onterecht minder bekende, fel intersectionele Zwarte activist.

Pauli Murray protesteerde vijftien jaar vóór Rosa Parks al tegen het afstaan van diens plek in de bus aan een witte persoon en zorgde al 17 jaar vóór de Woolworth lunchzaak sit-in dat een witte lunchroom ook zwarte mensen ging bedienen. Pauli was de eerste vrouw (althans, AFAB persoon), en Zwarte vrouw nog wel, die rechten ging studeren aan Howard University. Pauli studeerde af als beste van diens jaar.

Pauli publiceerde, werd vooral in de Zwarte pers op de voet gevolgd, werd al vroeg adviseur bij de jongerenafdeling van de ACLU, hield dagboeken bij waarin ze alles vastlegde, richtte diens eigen advocatenkantoor op, en schreef gerust een brief over onrecht aan President Roosevelt en diens vrouw Eleanore, waaruit een innige vriendschap voortkwam.

One of Nature’s experiments: a girl who should have been a boy – Pauli Murray 

Uiteindelijk kreeg die als eerste vrouw, en -alweer- eerste Zwarte vrouw, een baan bij een prestigieus advocatenkantoor. Vervolgens ging die lesgeven, onder andere aan Yale, waar de activisten van de jaren zestig, die dachten dat zij de protesten voor burgerrechten waren begonnen, er tot hun verbazing achter kwamen dat Pauli ze tientallen jaren geleden al was voorgegaan.

Wat wij ervan vinden:

Waar Pauli volop in het licht ging staan als het ging om discriminatie van Zwarte mensen en van vrouwen, bleef dit aspect van Pauli in de schaduw: tegen een arts zei Pauli dat die zich man voelde. Het liefst, zo wordt gezegd, wilde die een ‘standaard’-relatie als man met een hetero vrouw.

We zien in de documentaire een even pijnlijke als fervente zoektocht naar oorzaken en oplossingen van, zoals die het zelf omschreef, “my emotional problem”. Pauli zocht naar iets waarvoor geen woorden en geen context beschikbaar waren. De oplossing bleef uit, en Pauli stortte eens per jaar in, omdat “my life is somewhat unbeearable”, zoals die aan een arts schreef.

Maar juist deze “in between state”, vertelt een biograaf, maakt dat Pauli ontvankelijker is voor hoe arbitrair onderscheid op grond van zaken als ras of gender is, en stelt die in staat tot grotere gedachtesprongen dan tijdgenoten. Pauli was diens tijd ver vooruit, juist ook door wie die was.

Pas jaren na diens dood kreeg Pauli echt erkenning; als één van de architecten van een rechtsstelsel waarin mensenrechten ook geacht worden van toepassing te zijn op Zwarte mensen en vrouwen, en uiteindelijk ook op leden van de LGBTQIA+-gemeenschap, door en dankzij wie Pauli nu wordt gezien als Elder aan wie zij veel verschuldigd is.

NB De keuze voor die/diens in dit stukje volgt de keuze van een trans mixed Zwart persoon die aan het woord komt in de documentaire. De geïnterviewde kiest voor ‘die’ uit respect voor Pauli’s gender-non-conformisme. Na het zien van de documentaire willen we inderdaad niets liever dan alsnog aan Pauli vragen wat diens voornaamwoorden zijn. Zo verdrietig dat die dit pad zo alleen heeft gelopen, al waren daar ook vele gelukkige jaren met een grote liefde bij.

Door: Betsy West, Julie CohenTaal: EngelsJaar: 2021Waar te vinden: Prime (gecheckt 8-4-'25)

Thema's

Activisme Biografisch Documentaire Historisch Non-binair Non-fictie Seksualiteit Transgender Vriendschap