In het Verenigd Koninkrijk, Hongarije, Georgië en andere Europese landen is sprake van een zeer zorgelijke inperking van lhbti+ mensenrechten. Dat blijkt uit de Rainbow Index van ILGA-Europe, de Europese lhbti+ belangenorganisatie. Nederland stijgt weliswaar één plaats, maar staat nog altijd slechts op de 13e plaats van Europese landen die lhbti+ mensenrechten goed beschermen.
Op 14 mei lanceerde de Europese lhbti+ organisatie ILGA Europe de jaarlijkse Rainbow Map & Index. Hierin wordt ieder jaar een overzicht en ranglijst gemaakt op basis van hoe landen in Europa omgaan met lhbti+ mensenrechten. Met name Hongarije, Georgië en het Verenigd Koninkrijk gaan veel plaatsen achteruit op de ranglijst, doordat zij lhbti-rechten drastisch inperken.
Dat komt onder andere door het verbieden van Pride-evenementen. Hongarije schrapte discriminatiebescherming op grond van genderidentiteit. In het Verenigd Koninkrijk is onlangs door het Hooggerechtshof bepaalt dat alleen het ‘biologisch geslacht’ telt dat bij geboorte is geregistreerd. Waardoor transgender vrouwen ondanks de wijziging van de geslachtsvermelding in hun papieren, wettelijk niet meer als vrouw in het VK worden gezien en geen gebruik meer mogen maken van faciliteiten speciaal voor vrouwen. Ook Georgië breekt de mensenrechten van transgender mensen af, verbiedt lhbti+ evenementen en maakt adoptie onmogelijk voor stellen van gelijk geslacht.
Afbrokkeling
De afbrokkeling van de mensenrechten van lhbti+ mensen staat volgens ILGA Europe niet op zichzelf. Volgens de organisatie, die spreekt van een ‘grimmig beeld’, is er een duidelijk verband met ontwikkelingen in Rusland en de Verenigde Staten. De organisatie roept Europese landen op om hun democratie en mensenrechten te verdedigen, want ‘anders lopen we het risico dat ons mensenrechtenstelsel dat in decennia is opgebouwd, onherstelbaar wordt ondermijnd.’
“Juist in deze tijd waarin de rechten van lhbti mensen in steeds meer landen onder druk staan, zou Nederland nu moeten laten zien dat die zich wel blijft inzetten om de levens van lhbti+ mensen te verbeteren,” zegt Transgender Netwerk-voorzitter Remke Verdegem. “
Nederland
Sinds vorig jaar is Nederland een plaats gestegen in de ranglijst. Toch blijft Nederland nog steeds maar op plek 13. De stijging komt doordat Nederland een nieuwe hatecrimewet heeft aangenomen, waardoor discriminerend geweld beter vervolgd en bestraft kan worden. Tegelijkertijd loopt Nederland op tal van punten achter op de bescherming van de lhbti+ mensenrechten. Zo zijn transgender mensen nog steeds niet beschermd tegen groepsbelediging, waardoor online haat niet aan te pakken is. Sowieso ontbreekt er een actieplan om het geweld tegen lhbti+ mensen tegen te gaan. Ook blijft het in Nederland nog steeds niet mogelijk om de geslachtsregistratie te wijzigen zonder verklaring van een arts of psycholoog.
De gecoördineerde wereldwijde aanval op lhbti+ mensenrechten wereldwijd heeft volgens Transgender Netwerk zeker ook haar invloed gekregen in Nederland. Dat blijkt onder andere uit de poging van de Tweede Kamer om het democratisch debat over de vernieuwing van de Transgenderwet tegen te houden. “Juist in deze tijd waarin de rechten van lhbti mensen in steeds meer landen onder druk staan, zou Nederland nu moeten laten zien dat die zich wel blijft inzetten om de levens van lhbti+ mensen te verbeteren”, zegt Transgender Netwerk-voorzitter Remke Verdegem. “Het aannemen van de hatecrimewet eerder dit jaar is een belangrijke stap, maar niet voldoende. Transgender mensen zijn nog steeds minder beschermd tegen groepsbelediging dan andere groepen in de samenleving. En dat het de Tweede Kamer is die zelf een fatsoenlijk debat over de vernieuwing van de transgenderwet probeert te blokkeren, zegt ook genoeg over de situatie hier.”
Lichtpuntjes
De Rainbow Index toont ook een aantal lichtpuntjes voor de mensenrechten van lhbti+ personen in Europa. Zo stijgt Duitsland dankzij een nieuwe transgenderwet met drie plaatsen, naar de 8e plaats in Europa. De wet maakt het mogelijk om de geslachtsvermelding op officiële documenten te wijzigen zonder vernederende vereisten zoals een diagnose door een psycholoog. Polen stijgt drie plaatsen door afschaffing van de laatste zogenaamde ‘lhbti+ vrije zones’, en door het opheffen van belemmeringen voor lhbti+ evenementen. Tsjechië en Letland maakten geregistreerd partnerschap mogelijk voor paren van gelijk geslacht. De best scorende landen zijn dit jaar: 1. Malta, 2. België, 3. IJsland, 4. Denemarken en 5. Spanje. Het slechtst scoren: 45. Wit-Rusland, 46. Armenië, 47. Turkije, 48.