Loena Maas (17) maakte in de zomer voor het laatste jaar van het vmbo haar overstap. Ze kwam terug als meisje. Een gecontroleerde chaos, zegt ze, zo was dat jaar op school. Ruim een jaar na haar ‘ontpoppingsdag’ startte ze met een mode-opleiding in Eindhoven.
Het traject begon in het voorjaar van 2013, maar na drie gesprekken bij het VUmc was het al duidelijk. Toen ging het alleen nog over de vraag: wanneer doe je de overstap? Wanneer ga je als meisje leven? De zomervakantie was het mooiste moment daarvoor. Die begon vijf weken later.
Op 28 juni 2013 heb ik de stap gezet. Dat vier ik als mijn ontpoppingsdag of mijn ik-wordingsdag. Ik ben op mijn eerste verjaardag met vrienden naar het stadspark geweest.
Veel vooroordelen
Na de overstap begon ik in het examenjaar van het groene vmbo in Heerlen. Dat jaar was een soort van gecontroleerde chaos. Voor dat jaar waren er al een paar die het wisten. Ik had een relatie met een jongen gehad, die wist dat ik een meisje wilde worden, en ik had het ook aan een paar vriendinnen verteld. Op een dag riep iemand op het schoolplein: wat hoor ik nu? Wil je een kutje? Wat ben jij voor iemand?
Toen ik na de vakantie weer terugkwam op school, veranderde er veel. Ik kon naar de meisjes-wc, niemand die daar problemen over maakte, en omkleden voor de gymles bij de meisjes leek ook geen probleem. Totdat er een anonieme brief van ouders kwam dat ze dat niet wilden. Op het laatste moment riep de juf mij en zei: “nee, Loena, het kan niet”. Maar bij de jongens kon ook niet. Ik was helemaal overstuur, belde mijn vader en die was heel boos.
De ouders van klasgenoten zijn toen uitgenodigd op school zodat ze zouden weten wat er aan de hand was. De school ging er zo goed mogelijk mee om, maar uiteindelijk probeerden ze ook gewoon problemen met ouders te vermijden.
Er bleken veel vooroordelen te zijn, bijvoorbeeld dat ik dan verliefd zou worden op meisjes. Ik stond al bekend als de homo, en dan zou ik als meisje plotseling op vrouwen vallen… En op school zagen ze me als ‘freak’ door hoe ik mij kleedde, maar dat jaar veranderde ik vaak van uiterlijk. Want waar een biologisch meisje jaren voor heeft, zoeken naar wie ze wil zijn en hoe ze zich kleedt, had ik een paar maanden. Ik was op zoek naar mijn identiteit.
Uit de kast getrokken
Sinds september zit ik op de modeschool, het Summa College in Eindhoven. Mijn droom? Verder op het hbo en later iets met kleding deon. Ik kijk wat er op mijn pad komt, zolang ik mijn creativiteit er maar in kwijt kan.
Het Summa College werkt super mee aan de transitie. Ze zijn ook wel wat gewend, want op het hoogtepunt waren er zes transgender personen, en van ons jaar zijn we met drie transvrouwen. Misschien neigen mensen uit de lhbt-wereld wel meer naar creatieve beroepen.
Voordat de school begon, hadden wij drieën met school contact gehad. Het zorgteam vroeg ons: “willen jullie het vertellen in de klas”? De anderen zeiden: “als mensen vragen hebben, oké, maar we hoeven niet publiekelijk uit de kast te komen”. Ik wilde dat wel, maar dan pas aan het einde van de eerste week. Dan zouden de nieuwe klasgenoten eerst de kans hebben om mij als Loena te leren kennen.
Dat was de planning, maar doordat een docent zich op de eerste dag vergiste in de naam van een transvrouw die eerder op school had gezeten in het andere geslacht, werd zij als het ware uit de kast getrokken. Ik dacht: dat laat ik haar niet alleen opknappen. We zijn met z’n tweeën voor de klas gaan staan en hebben gevraagd: weten jullie wat transgender is? De klas heeft het super opgevangen en stelde ook de goede vragen. Ze vroegen later bijvoorbeeld of ik gelukkig was.
Perfecte vrouw
Toen ik jonger was, projecteerde ik mijn vrouw-zijn in verzonnen personages. Ze zorgden voor mijn happy moments. Eén daarvan was Loena. Dat was voor mij de perfecte vrouw.
Ik ben veranderd, zelfverzekerder geworden en mijn ouders zijn ook veranderd. Mijn vader had moeite met emoties, nu minder. En naarmate ik vrouwelijker en vrolijker werd, werd mijn moeder dat ook. Er komen nog moeilijke dagen, wat onderdeel van de transitie is. Maar ik ben gelukkig.
Lees hier het verhaal van Lea Maas, de moeder van Loena
Tekst en foto: ton van den born