Wat kun je als gemeente doen?
Wat hebben transgender en non-binaire jongeren op sociaal vlak nodig en hoe kan een gemeente inspelen op die behoeften? Om hier antwoord op te geven zijn 23 transgender en non-binaire jongeren van 16 tot en met 25 jaar geïnterviewd over hun sociale behoeften. Op basis van zowel dit onderzoek als de praktijkkennis vanuit Transgender Netwerk maakten Movisie en Transgender Netwerk een gezamenlijke infographic met tips voor gemeenten en het maatschappelijk middenveld. We gingen erover in gesprek met Nina van Lier, auteur van het onderzoek, en Jonah de Winter, voormalig coördinator Jongerenlijn Genderpraatjes en de Gender Alliance bij Transgender Netwerk. Waarom zijn de nieuwe inzichten zo belangrijk?
Nina: ‘Lhbti+ personen lopen gemiddeld een groter risico om zich eenzaam te voelen in vergelijking met hetero en cisgender leeftijdsgenoten, zoals Movisie vorig jaar al samenvatte in een handreiking. De hoge cijfers wat betreft eenzaamheid onder transgender personen en lhbti+ jongeren vormden in eerste instantie de aanleiding voor dit onderzoek. In overleg met de gemeente Den Haag kwamen we uit bij de vraag: wat hebben transgender en non-binaire jongeren op sociaal vlak nodig en hoe kan een gemeente inspelen op die behoeften? De gemeente Utrecht haakte aan bij het onderzoek en zo interviewden we 23 jongeren in beide gemeenten over hun sociale behoeften.’
Wat is een belangrijke uitkomst van het onderzoek?
Nina: ‘Uit eerder onderzoek blijkt dat contact met peers en een gevoel van community bijdragen aan het welzijn van lhbti+ jongeren. Wat duidelijk naar voren komt uit de interviews in dit recente onderzoek, is dat lhbti+ organisaties centraal staan in het voorzien van de sociale behoeften van transgender en non-binaire jongeren. Plekken waar jongeren op een informele, veilige manier kunnen samenkomen zijn van groot belang. Denk daarbij aan organisaties die support bieden tijdens een medische transitie, maar ook aan plekken waar jongeren met elkaar het transgender of non-binair zijn kunnen ‘vieren’. Het wederzijdse begrip en herkenning is essentieel. Voor jongeren die eenzaam zijn, maar ook voor jongeren die veel andere sociale contacten hebben. Die herkenning is ook nodig op andere vlakken: denk bijvoorbeeld aan transgender of non-binaire jongeren van kleur, voor wie het belangrijk is ook met andere lhbti+ jongeren van kleur sociale contacten aan te gaan op een veilige plek.’
Jonah: ‘Bij Transgender Netwerk zien we terug dat het voor transgender en genderdiverse jongeren belangrijk is om in contact te staan met gelijkgestemden. Nog steeds krijgen we verhalen te horen over onveilige situaties voor transgender en genderzoekende jongeren, online, op school, in de openbare ruimte en thuis. Het is belangrijk dat deze jongeren zichzelf op een veilige manier kunnen ontdekken. Fysieke en online plekken waar zij terecht kunnen voor informatie en contact met gelijkgestemden vormen daarbij een grote steun.’
Hoe zien jullie vanuit Transgender Netwerk de uitkomsten van dit onderzoek terug in de praktijk?
Jonah: ‘We organiseren bij Transgender Netwerk een hulplijn specifiek voor transgender en genderzoekende jongeren en jongvolwassenen. Bij Genderpraatjes kunnen zij terecht met vragen over uiteenlopende onderwerpen, zoals transitie, coming-out en de transgenderzorg. Jongeren die bij ons terechtkomen, staan vaak aan het begin van hun genderzoektocht of transitie. Zij krijgen te maken met lange wachttijden in de genderzorg en weten meestal niet waar ze moeten beginnen. Vaak voelen zij zich eenzaam en ervaren ze onbegrip vanuit de omgeving. Bij Genderpraatjes werken getrainde ervaringsdeskundige vrijwilligers. Jongeren kunnen er terecht voor advies, praktische tips, of een luisterend oor. Doordat de vrijwilligers een gedeelde ervaring hebben, voelen jongeren zich écht begrepen en gehoord. Zoals het onderzoek aangeeft zien we hier terug dat het sociaal contact met gelijkgestemden erg belangrijk is voor deze doelgroep.’
Wat is een opvallende uitkomst van het onderzoek van Movisie?
Nina: ‘Wat opvalt is dat álle jongeren uit het onderzoek aangaven graag iets te willen bijdragen aan de transgender en non-binaire community of aan de lhbti+ community in haar geheel. Zo zijn er jongeren die iets bijdragen door vrijwilligerswerk te doen bij een lhbti+ organisatie, of bijvoorbeeld op kleinere schaal door lhbti+ initiatieven te steunen. Het vinden van community én daaraan kunnen bijdragen zijn beide belangrijk voor veel jongeren. Toen we in gesprek gingen met Jonah en Anne Levah van Transgender Netwerk, bleek dat zij dat in hun werk ook herkennen.’
Jonah: ‘We merken inderdaad ook op dat er een groeiende behoefte is onder jongeren om zich actief in te zetten voor de community. Jongeren melden zich aan als vrijwilliger, willen hun verhaal delen of hebben zelf ideeën voor het opstarten van een community project. Daarom zijn we in 2022 gestart met de Gender Alliance, een doe-tank en adviesraad bestaande uit transgender en genderdiverse jongeren. De jongeren werken samen aan diverse projecten gericht op educatie, informatievoorziening en activisme rondom genderthematiek. Zo voorziet de Gender Alliance zowel in de behoefte van jongeren om contact te hebben met gelijkgestemden en aan de behoefte om iets bij te dragen aan de lhbti+ community.’
Welke praktische aanbevelingen volgen er uit de infographic?
Jonah: ‘In de infographic staan belangrijke aanbevelingen die gemeenten of sociaal professionals kunnen inzetten om bij te dragen aan het welzijn van transgender en genderdiverse jongeren. Ik vind het zelf erg belangrijk dat reguliere maatschappelijke organisaties inclusiever worden, zodat transgender en genderdiverse jongeren hier ook terecht kunnen. We zien bij Genderpraatjes terug dat de doelgroep bij bestaande hulpverlening vaak niet geholpen wordt, omdat er geen specifieke expertise en kennis is over genderthematiek. Het is daarom belangrijk dat schoolpersoneel en zorgmedewerkers hun kennis vergroten om de doelgroep beter te ondersteunen.’
Nina: ‘Wat ik daarnaast nog belangrijk vind om te benoemen is dat élke gemeente kan stilstaan bij wat zij kan doen voor transgender en non-binaire jongeren. Als een investering in een lhbti+ buurthuis niet realiseerbaar is in een kleine gemeente, kijk dan of je misschien een ruimte binnen een bestaand buurthuis beschikbaar kunt stellen. Daarbij blijft het belangrijk ervoor te zorgen dat plekken veilig, toegankelijk en laagdrempelig zijn. De investering in een plek die lhbti+ jongeren van kleur centraal stelt is een goed voorbeeld. Denk ook aan rolstoeltoegankelijkheid van fysieke plekken en de beschikbaarheid van een prikkelarme ruimte. Zo draag je eraan bij dat alle transgender en non-binaire jongeren een plek kunnen vinden waar ze zich welkom voelen.’
