De wachttijden in de transgenderzorg zijn al jaren een groot probleem voor de gemeenschap. Trans personen moeten soms jarenlang wachten op genderbevestigende zorg. Dit is een moeilijke tijd, maar niet een die je alleen hoeft door te maken.
Jay, Joana en Vayne hebben alle drie al een groot deel of hun volledige wachttijd erop zitten. In deze serie vertellen zij wat hen heeft geholpen om deze tijd door te komen.
Jay is 28 jaar oud en woont in Amsterdam. Hij werkt als baliemedewerker bij een boksclub en is een eigen organisatie begonnen, Alle Kleuren West, waarmee hij hoopt meer verbinding tussen de gemeenschappen in Amsterdam West te creëren.
Jay heeft in oktober 2022 zijn mastectomie gehad. “Mijn verhaal is voor mij zo afgesloten. Maar ik heb heel erg lang overal op moeten wachten. Het is een lang en zwaar traject geweest, maar ik denk wel dat ik goede tools heb gevonden voor mezelf om er goed mee om te leren gaan.”
“Ik ben op mijn 23e uit de kast gekomen en heb toen twee jaar en acht maanden op een intake zitten wachten. Daarna duurde het nog eens drie maanden voordat ik een psycholoog toegewezen kreeg, en die heeft mij binnen twee maanden aan de testosteron gezet. Daar heb ik nog geluk mee gehad; dat kan nog veel langer duren. Maar die drie jaar wachten was zwaar. Ik heb zo vaak gedacht: dit kan toch niet normaal zijn.”
“Als je lichaam volledig op is, is er geen muur meer om op te houden. Ik heb op de grond in de dojo liggen janken.”
Voor Jay was vooral het eerste jaar heel moeilijk. “Je komt dan net uit de kast en je wil doorpakken. Ik wist eindelijk zeker: ik ben een man, ik voel mij een man. Nu wil ik eruit zien als een man. Dat was echt naar, ik heb daar een jaar over gedaan om me er een beetje bij neer te leggen, maar dat lukte maar niet. Je bent dysforisch en boos en verdrietig. En ik kon dan wel naar een psycholoog, maar voor mij voelde het niet alsof die echt iets voor mij kon doen.”
Jay herinnert zich hoe hij dat eerste jaar een dieptepunt bereikte. “Ik werd depressief en agressief. Ik wilde niks meer. Mijn vriendin heeft daar toen een punt achter gezet: ‘Als je nu geen hulp gaat zoeken moet je dit huis uit want dit werkt niet’, zo zei zij het toen. Toen ben ik naar het wijkteam van de gemeente gegaan.”
Via het wijkteam kwam Jay in aanraking met bokstherapie, en dat veranderde alles. “Ik werd begeleid door Frank Richter. Hij vertelde mij: jij moet niet praten, jij moet beuken. En dat heb ik gedaan.” Door alle energie eruit te werken wist Jay eindelijk tot de kern van zijn problemen te komen. “Als trans persoon bouw je zo’n defensieve muur naar buiten toe op omdat je constant moet bewijzen: ik ben een man, wat anderen ook blijven zeggen. Maar als je lichaam volledig op is, is er geen muur meer om op te houden. Ik heb op de grond in de dojo liggen janken. Dat was wat ik echt nodig had: ik was zo bezig met het trans zijn dat ik de rest van mijn leven aan het vergeten was. Daar kwam nu eindelijk weer ruimte voor.”
Jay raadt dan ook iedereen aan om in die wachttijd te gaan bewegen. “Sta op en ga lopen. Zoek de beweging op. En dan niet zo’n commerciële sportschool, want die maken geen ruimte voor ons, maar een plek met persoonlijke begeleiding, waar mensen je steunen en waar je jouw kwetsbaarheid kan tonen.” Zo is Jay bij zijn eigen boksschool bezig met het opzetten van bokslessen voor queer personen. “Sporten helpt om weer een beetje één te worden met je lichaam, ook als dat lichaam niet van jou voelt. Want je hebt op dat moment niet de hormonen, en je hebt niet het lichaam dat je nodig hebt. Maar je kan het wel draaglijker maken door dat lichaam beter te leren kennen.”
Tekst: Kris van der Voorn
Foto © Tengbeh Kamara