Leonne vertelt over de schade van de oude transwet
Zaterdag 27 november maakt de Staat in de Ridderzaal haar excuses aan transgender en intersekse personen voor de voorwaarden die ze tot 2014 stelde aan het wijzigen van het juridisch geslacht. Tussen 1985 en 2014 moesten mensen die hun geslachtsregistratie wilden veranderende, eerst verplicht geslachtsaanpassende operaties en een onomkeerbare sterilisatie ondergaan. Trans en interseke personen moesten kiezen tussen twee kwaden: door het leven gaan met geslachtsregistratie die niet past bij je genderidentiteit, of verplicht ingrijpende operatie met gevolg dat je nooit meer kinderen kon krijgen. Leonne Zeegers vertelt openhartig over de schade die de wet op haar leven heeft veroorzaakt
Veel mensen kennen Leonne Zeegers als de eerste Nederlandse persoon die een aantal jaar terug via de rechter een ‘X’ op haar paspoort kreeg. In 1989, toen Leonne 30 was, werd bij het Rotterdamse instituut voor genetica, op doorverwijzing van het VUmc, officieel al geconstateerd dat Leonne genetisch als intersekse geboren is. Leonne’s redenen voor het stappen naar het VUmc waren duidelijk: “Het is (heel) eenzaam om er tussenin te zitten. Toen ik nog in de selectie van het Nederlands waterpolo team zat, kon ik me niet omkleden bij de mannen, maar ook niet bij de vrouwen”. Toentertijd bestond non-binair nog niet eens als term. “Uiteindelijk wilde ik me vooral profileren als een derde sekse; een derde gender”, zegt Leonne. Maar dit was toen niet mogelijk op officiële documenten. Leonne koos uiteindelijk om dan maar als vrouw door het leven te gaan, en in de jaren negentig voor een paspoortaanpassing naar V te gaan.
Afdwingen van operatie
Er was niet alleen een sociale druk voor Leonne om te kiezen voor een medische transitie. “Omdat we juridisch een binaire indeling hadden werd ik gedwongen om bepaalde operaties te ondergaan”. Zo moest voor een paspoortwijziging de persoon in kwestie zowel een geslachtsveranderende operatie hebben ondergaan, als niet meer in staat zijn om kinderen te krijgen. Leonne, geboren met één testikel, kon terecht bij chirurg die haar aanraadde om deze niet te verwijderen op gevaar van serieuze gezondheidsrisico’s, maar om deze in plaats hiervan ‘terug te plaatsen’ waar het vandaan kwam. Leonne heeft deze operatie ondergaan, maar werd vervolgens voor een groot probleem gezet bij de Nederlandse rechtbank voor haar paspoortwijziging naar een v. De rechter vroeg Leonne namelijk of zij geopereerd was en stelde de absolute eis dat de testikels verwijderd waren, ook al waren deze al eerder zorgvuldig chirurgisch ‘teruggeplaatst’.
Leonne moest hierdoor nogmaals onder het mes, dit keer om de testikel te verwijderen ondanks de risico’s voor Leonne’s gezondheid. Dit heeft niet alleen haar paspoortwijziging flink vertraagd (ze kreeg pas in 2001 ‘vrouw’ op haar paspoort), maar zorgde er ook voor dat zij vandaag de dag leidt onder symptomen van osteoporose, botontkalking en spierdystrofie. “Ik ben versneld verouderd en heb veel fysiek geleden”, zegt Leonne. “Dat was niet gebeurd zonder de druk van de rechter en wetgever. Ik heb toch jaren van mijn leven in moeten leveren ervoor”. Leonne is 60 jaar, maar heeft al een fysieke leeftijd van grofweg 80.
Beperking van keuze
Leonne had voorafgaand aan het transitieproces al een kind gekregen, maar wilde ook graag zaadcellen in laten vriezen voordat dit te laat was. Ze wilde namelijk nog meer kinderen. Leonne kreeg prompt te horen van haar begeleidende arts dat als ze dit zou doen, ze de wet zou overtreden. Niet alleen werd de mogelijkheid haar niet voorgelegd, het mocht simpelweg niet. Dit voelde voor Leonne als een verdoemende beperking, dus zocht ze elders een oplossing. Uiteindelijk heeft Leonne een verwijsbrief voor het bevriezen van zaadcellen gekregen van de huisarts op ‘verdenking van testikelkanker’, maar de huisarts was hier dus eigenlijk mee in overtreding van de wet. Leonne moest zelf alle kosten betalen voor het bewaren van de ingevroren cellen, maar mocht er wettelijk geenszins gebruik van maken. Toch heeft ze ze al die tijd bewaard, in de hoop dat ze ooit nog eens gebruikt konden worden. Helaas was bij de wetsverandering in 2014 de vruchtbaarheidsgraad van de bewaarde cellen dusdanig laag dat dit een uitzichtloze handeling zou blijken. Zelf voelt Leonne deze beperking van vrijheid nog steeds na al die jaren: “Als dat had gekund in die tijd, had ik misschien wel drie of vier kinderen willen hebben. Mijn enige zoon heeft mij gelukkig veel kleinkinderen geschonken.”
Door: Freya Terpstra
De excuses van het kabinet zijn een reactie op de aansprakelijkheidsstelling van het transgender en intersekse collectief, bestaande uit initiatiefnemer Willemijn van Kempen, Transgender Netwerk Nederland, Bureau Clara Wichman, Nederlandse organisatie voor seksediversiteit NNID, en andere individuen die met de wet te maken hebben gehad, ondersteund door advocatenkantoor Brauw Blackstone Westbroek.
De excuses a.s. zaterdag in de ridderzaal zijn nog via livestream te volgen, registreer je hiervoor via: https://www.ceremonietransgendereninterseksegemeenschap.evisitregistratie.
Op Transgender Netwerk Nederland vind je meer informatie over het aanvragen van de tegemoetkomingsregeling