Sem vertelt over de schade van de oude transgenderwet
Zaterdag 27 november maakt de Staat in de Ridderzaal excuses aan transgender en intersekse personen voor de voorwaarden die ze tot 2014 stelde aan het wijzigen van het juridisch geslacht. Tussen 1985 en 2014 moesten mensen die hun geslachtsregistratie wilden veranderende, eerst verplicht geslachtsaanpassende operaties en een onomkeerbare sterilisatie ondergaan. Trans en intersekse personen moesten kiezen tussen twee kwaden: door het leven gaan met een geslachtsregistratie die niet past bij je genderidentiteit, of een verplicht ingrijpende operatie met gevolg dat je nooit meer kinderen kon krijgen. Sem vertelt over hoe hij zich gedwongen voelde om de operaties maar te doen, zodat hij niet ge-out werd bij zijn diploma-uitreiking.
Rond zijn 20e, in 2012, kon Sem bij het VUmc terecht, waar hij na 1,5 jaar op de wachtlijst te hebben gestaan eindelijk op een eerste gesprek langs mocht komen. Sem wilde boven alles zo snel mogelijk een borstoperatie. Sem studeerde toentertijd, maar niemand op zijn studie wist van zijn transitie af, behalve een aantal docenten en een paar fijne klasgenoten. Hij was voor iedereen gewoon Sem.
Druk achter paspoortwijziging
Het feit dat Sem zijn transgender zijn voor zijn medestudenten grotendeels geheim had kunnen houden, bracht hem richting het einde van zijn studie in een erg lastige situatie. Om de juiste studiepapieren te kunnen krijgen, moest Sem nog aan de voorwaarden van de wet voldoen. Dat betekende dat zijn baarmoeder operationeel verwijderd moest worden, terwijl hij dit zelf eigenlijk nog niet wenste. ‘Ik had echt geen last van dat orgaan; het was helemaal geen issue’, zegt hij terwijl hij erop terugkijkt. Toch voelde Sem een behoorlijke druk om deze operatie te doen. Als hij namelijk niet vóór het einde van zijn studie het geslacht op zijn paspoort kon wijzigen zouden niet alleen het verkeerde geslacht en zijn oude naam op zijn diploma staan, maar zou Sem ook als transgender ge-out worden bij het omroepen van de studenten tijdens de ceremonie.
Hij wilde voorkomen dat zijn mede-studenten hier aan het einde toch nog achter zouden komen. ‘Ik was 23. Ik was er niet eens mee bezig, maar het was nodig voor de paspoortverandering. Het enge vind ik ook: zodra je baarmoeder verwijderd is, ben je afhankelijk van medicijnen in welke vorm dan ook. Zodra de medicijnen die je nieuwe hormoonhuishouding regelen er dan niet meer zijn, dan takel je snel af.’
Volgens de standaardpraktijk kreeg Sem op geen enkel moment tijdens zijn transitie informatie over (laat staan de mogelijkheid om) eicellen in te laten vriezen in het geval hij ooit nog kinderen zou willen. ‘Dat was niet eens bespreekbaar. Het voelt alsof niemand daar überhaupt over nagedacht had dat dat misschien wenselijk was’.
Geen ruimte om te denken aan kinderen
Onder deze druk onderging Sem de hysterectomie (de baarmoederverwijdering) bij het VUmc, en later de geslachtsbevestigende operatie in Gent. Maar als hij de keuze zou hebben gehad, zou Sem hier op z’n minst nog een aantal jaar mee hebben gewacht. Onder meer vanwege een heftige bloedfobie waar hij meer stabiel voor had willen zijn en alle hoge risico’s die bij geslachtsoperaties komen kijken. Hij was er gezien zijn leeftijd tijdens (en de heftigheid van) het transitie-traject toentertijd niet aan toe om na te denken over een eventuele kinderwens. Nu Sem wat ouder is, had hij hier beter een keuze in kunnen maken voor zijn gevoel, maar die mogelijkheid is hem nu volledig ontnomen. ’Ik denk dat er veel mensen zijn die gedupeerd zijn door de oude transgenderwet,’ zegt Sem, ‘maar dat net als ik niet kunnen plaatsen. De laatste jaren merk ik dat ik het eigenlijk heel jammer vind. Ik probeer er eigenlijk zo min mogelijk aan te denken, want het is nu iets waar ik toch nooit meer wat aan kan veranderen. Het zijn eigenlijk allemaal gedachten die ik verdring, omdat dat de enige manier is waarop ik er echt mee om kan gaan.’
Met betrekking tot mogelijke excuses van de Nederlandse Staat zegt Sem: ‘Excuses zijn heel makkelijk om te geven dus het moet echt goed gebeuren. Het vormt gewoon een enorm minderwaardigheidscomplex hoe de overheid met transgender en intersekse mensen omging. Ik denk dat het heel belangrijk is dat mensen zien dat jij het niet bent die minderwaardig is, maar de overheid die echt fouten heeft gemaakt.’
Door: Freya Terpstra
De excuses van het kabinet zijn een reactie op de aansprakelijkheidsstelling van het transgender en intersekse collectief, bestaande uit initiatiefnemer Willemijn van Kempen, Transgender Netwerk Nederland, Bureau Clara Wichman, Nederlandse organisatie voor seksediversiteit NNID, en andere individuen die met de wet te maken hebben gehad, ondersteund door advocatenkantoor Brauw Blackstone Westbroek.
De excuses op zaterdag 27 november 2021 in de ridderzaal zijn nog via livestream te volgen, registreer je hiervoor via: https://www.ceremonietransgendereninterseksegemeenschap.evisitregistratie.nl
Meer weten over de tegemoetkomingsregeling? Ga naar https://www.transgendernetwerk.nl/zo-vraag-je-een-tegemoetkoming-voor-de-oude-transwet-aan/