Tussen de boeken met verhalen over trans personen en over genderdiversiteit zitten ook graphic novels. Zo’n boek zou een lezer op meer manieren kunnen raken: behalve in tekst ook in beeld. Tekeningen kunnen helpen om een moeilijk verhaal te vertellen of de tekst kracht bij te zetten. Dat werkt niet alleen voor jonge mensen, maar ook voor volwassenen. Onze redacteur Ton las Noem me Nathan en Gender Queer (een memoir) en De prins en de naaister.
Zowel Gender queer van de Amerikaanse auteur Maia Kobabe als De prins en de naaister van Jen Wang, zijn vertaald uit het Engels.
Gender queer (een memoir) is het autobiografische verhaal van de non-binaire Maia Kobabe. Hen maakte het omdat Maia Kobabe hun familie wilde uitleggen wat het betekent om non-binair te zijn. Alle strijd, dilemma’s, onbegrip en ook de mooie dingen. Het verhaal laat de worsteling zien van Maia met identiteit en de verwachtingen van anderen. Hoe voelt het om een lichaam te hebben dat zich ontwikkelt op een ongewenste manier?
Gender queer is een van de meest controversiële boeken in Amerika geworden. Verboden op veel plekken in de Verenigde Staten. Het is niet speciaal voor kinderen geschreven, vindt Maia Kobabe. Bedoeling was immers begrip bij hun familie. Maar hoe dan ook, het is een heel indrukwekkend en mooi verhaal geworden.
De prins en de naaister, een heerlijke sprookje van de Amerikaanse Jen Wang, is wel voor iedereen, jong en oud. Het gaat over prins Sebastian, die graag jurken draagt. En het gaat ook over de naaister Frances, die deze jurken maakt. Prachtige jurken die prins Sebastian omtoveren in een koninklijke vrouw. Een mooie droom die uitkomt!
Noem me Nathan
Noem me Nathan van Catherine Castro en Quentin Zuttion is vertaald uit het Frans. Het gaat over Nathan die zich anders voelt, niet het meisje dat zijn ouders, klasgenoten en de wereld in hem zien. Hij voelt zich verraden door zijn lichaam, vooral wanneer hij borsten krijgt. Nathan haat zijn borsten. Hij haat zijn lichaam. Hij sluit zich af van vrienden en van zijn ouders, want die begrijpen hem niet.
Maar uiteindelijk, dankzij een psycholoog die hem vertelt dat wat hij voelt niet vreemd is en dat hij niet raar is, gaat het de goede kant op. Nathan kan beginnen aan zijn transitie en eindelijk gelukkig worden.
Het is helaas nogal stereotiep. Een waargebeurd verhaal, staat op de cover, ‘belangwekkend’. Maar ik denk niet dat je als trans persoon hier nu op zit te wachten. Gevoelens van genderdysforie en onzekerheid over jezelf en de reacties van de omgeving zijn herkenbaar, maar het boek focust vervolgens erg op de diagnose en het medische traject.
Het wordt erg uitleggerig. Wat doen de testosteroninjecties, wat gebeurt er bij de operatie? Dan verandert de taal plotseling ook. Zo lees je: “De resultaten variëren zowel esthetisch als functioneel. Het kost ongeveer 35.000 euro waarvan een deel eventueel vergoed wordt door de verzekering, afhankelijk van het pakket.” Is dat geschreven voor een trans jongere die op zoek is naar herkenning, of is het bedoeld voor diens ouders?
Het voelt uiteindelijk nogal dun en overbodig. Dit boek. Voor trans personen dan. Misschien werkt het voor cis-lezers. Voor de ouders. Misschien geeft het hen een beeld van de ervaringen die een trans persoon zou kunnen hebben. Met de aantekening dat dit dan een verhaal is, niet hét verhaal.
Maar Gender queer en De prins en de naaister zijn zeker fijne graphic novels. Ken je meer graphic novels die in dit rijtje zouden passen, laat het ons weten.
Tekst: Ton van den Born
Illustratie: cover van Noem me Nathan