Hoe denken vrouwenorganisaties over het wetsvoorstel dat het voor transgender mensen makkelijker zou maken om hun wettelijke geslacht te wijzigen? Wij zetten voor je op een rijtje welke uitspraken vrouwenorganisaties hebben gedaan naar aanleiding van de discussie over de nieuwe transgenderwet.
De discussie loopt nog steeds over het wetsvoorstel waarmee transgender en intersekse mensen eenvoudiger hun geslachtsregistratie kunnen wijzigen. Met deze nieuwe wet kunnen trans mensen hun geslachtsregistratie op hun geboorteakte aanpassen, zonder dat ze een arts of psycholoog een ‘deskundigenverklaring’ hoeven te vragen. Ook zou het voor jongeren onder de 16 mogelijk worden om hun papieren aan te passen, met hun ouders via de rechter. In de media wordt vaak ten onrechte gesuggereerd dat vrouwenorganisaties en feministen tegen de wet zouden zijn. Maar dat is niet waar. Diverse vooraanstaande vrouwenorganisaties hebben in publieke statements hun steun voor het wetsvoorstel geuit tijdens de behandeling van de wet in de Kamer.
Trans vrouwen zijn vrouwen,’ schrijven grote vrouwenorganisaties als WOMEN Inc., WO=MEN, Bureau Clara Wichmann en Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, al op 3 februari 2020 in dagblad Trouw. Het wetsvoorstel ‘is voor sommige mensen van levensbelang (…). Deze wetswijziging moet dan ook zo snel mogelijk worden doorgevoerd.’
Women Inc publiceerde de brief nogmaals op haar website rondom de behandeling van de transwet in de Kamer, om aan te geven dat ‘de emancipatie van trans personen en vrouwenemancipatie hand in hand‘ gaat
Genderplatform WO=MEN
postte op 26 september aanvullend een serie tweets waarin ze hun steun voor het wetsvoorstel betuigen:
“27 september debatteert de 2e Kamer over een wetsvoorstel waarmee het makkelijker wordt om je geslachtsregistratie te wijzigen. WO=MEN steunt de oproep van #trans & #LHBTI+ organisaties in Nederland om vóór zelfbeschikking van transgender & intersekse mensen te stemmen.”
Atria kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis
Ook Atria liet op twitter rond het debat duidelijk weten het wetsvoorstel te steunen. “Het is de hoogste tijd dat de overheid transgender en intersekse mensen zelfbeschikking geeft om zelf te bepalen wat er in hun paspoort staat.” Ze schreven daarnaast ook een steunbetuiging op hun website waar ze hun standpunten nader toelichten. Atria zet zich daarin af tegen de schijnbare tegenstelling die gemaakt wordt tussen de rechten van transgender personen en cisgender vrouwen:
“Als organisatie die strijdt voor (vrouwen)emancipatie nemen wij afstand van en maken wij ons ernstig zorgen over deze discriminerende stereotypen. Deze zijn geworteld in traditionele en stigmatiserende normen over gender en liggen ten grondslag aan geweld tegen vrouwen en lhbti-personen. Het zijn dus juist de spookbeelden die transfobie en geweld tegen (trans)vrouwen in de hand werken en bijdragen aan onveiligheid voor alle mensen (mannen en vrouwen, cis en trans) die traditionele gendernormen willen doorbreken.”
Atria stelt tevens dat “het de hoogste tijd is dat de overheid transgender en intersekse mensen zelfbeschikking geeft om zelf te verklaren wat hun genderidentiteit is.” Om gelijkwaardigheid te bereiken is het essentieel dat er naar de ervaringen van discrimineerde groepen geluisterd wordt en dat die serieus genomen worden. Dit geldt zowel voor cisgender vrouwen als voor transgender en intersekse personen. De deskundigenverklaring stamt volgens Atria nog uit de tijd dat transgender-zijn ten onrechte als een psychische stoornis werd gezien.
“Hiermee impliceert de overheid dat een deskundige hierover objectiever kan besluiten dan de persoon om wie het gaat. Dat is betuttelend en vernederend. Het is aan het individu om te bepalen hoe de overheid hem/haar/hen aanspreekt en categoriseert. Er is namelijk niemand die dat beter, objectiever en feitelijker kan bepalen, dan diegene over wie het gaat.”
Rond het debat spraken ook anderen organisaties zich uit:
Stem op een Vrouw
Stem op een vrouw schrijft 27 september 2022 op twitter: “Aan alle Kamerleden: stem vandaag voor het recht om zelf te mogen kiezen.”
UN Women Nederland
Ook UN Women Nederland publiceerde in september een brief waarin zij hun steun voor het wetsvoorstel uitspraken. UN Women Nederland zegt dat het wetsvoorstel een belangrijke verbetering voor de positie van transgender en intersekse mensen zou zijn, omdat de nieuwe wet het welzijn en de veiligheid van transgender en intersekse personen zou verbetert en de gelijkwaardigheid in het algemeen ten goede komt. UN Women Nederland benadrukt dat gendergelijkheid alleen bereikt kan worden als mensen van alle genders op rechten en acceptatie kunnen rekenen. UN Women Nederland stelt dan ook dat de schijnbare bedreiging voor vrouwen rechten ongegrond en contraproductief is:
“Het luidruchtige maar kleine groepje mensen dat zich tegen transrechten keert en daarvoor oneigenlijke en ongegronde argumenten gebruikt, als zouden zij vrouwen willen beschermen, beschouwen wij niet als onderdeel van onze beweging voor gendergelijkheid en vrouwenrechten wereldwijd. Wij verwerpen met klem de wijze waarop zij valse tegenstellingen proberen te creëren en stereotiepe denkbeelden over mannelijkheid en vrouwelijkheid benadrukken. Het zijn juist deze tegenstellingen en stereotype denkbeelden die vrouwenrechten en gendergelijkheid in de weg staan, in Nederland en elders ter wereld.”
Later in Opzij legt de directeur van UN Women Nederland nog uit waarom cisvrouwen en trans personen een gezamenlijke strijd hebben, en de transwet ‘belangrijk is voor alle vrouwen’: ‘Uit onderzoek blijkt dat de daders van geweld tegen vrouwen en lhbti personen dezelfde groepen zijn; mannen die een stereotype beeld hebben over genderrollen. (…) Vrouwen die hun eigen keuzes maken, maar ook transpersonen, intersekse personen, lesbische vrouwen en homoseksuele mannen houden zich niet aan dat beeld, waardoor deze mannen zich gerechtigd voelen om geweld tegen hen te gebruiken. Als we geweld effectief willen voorkomen, dan moeten we het bij de wortel aanpakken en zorgen dat die stereotype beelden worden ontkracht. Dat is onze gezamenlijke strijd voor verandering.’
Ook experts gendergerelateerd en seksueel geweld spreken zich uit: ‘angst ongegrond’
Het argument dat de vernieuwde Transgenderwet seksueel geweld tegen vrouwen in de hand werkt, berust op empirisch aantoonbare misvattingen. Gerenommeerde wetenschappers en de directeur-bestuurder van het Landelijk Centrum Seksueel Geweld concluderen in Sociale Vraagstukken van mei 2023 dat er vanuit de wetenschap en professionele praktijk geen onderbouwing hiervoor bestaat. Ze zien de transgenderwet zelf als iets wat wel een positieve bijdrage kan leveren aan de bescherming van transgender mensen tegen seksueel geweld, omdat het de emancipatie en positie van trans mensen bevordert.