Een grote groep trans personen heeft specifieke zorg nodig. Medische zorg om het eigen lichaam te laten rijmen met de eigen genderidentiteit. Psychische zorg om jezelf staande te houden. Transgender zijn in de huidige samenleving gaat niet zonder slag of stoot. Helaas is de toegang tot de juiste specifieke zorg niet voor iedereen op orde.

Toegankelijkheid

Als transgender persoon heb je recht op de hoogst mogelijke standaard van gezondheid, net als iedereen. Helaas schiet de transgenderzorg voor veel trans personen in Nederland ernstig tekort. Allereerst is het aantal ziekenhuizen dat geslachtbevestigende zorg biedt, zeer beperkt. Bovendien kan men de vraag niet aan, met lange wachtlijsten tot gevolg. Daarnaast wordt niet iedereen geholpen. Wanneer de hulpvraag niet in het plaatje van het behandelprotocol van de genderteams past, wordt de toegang tot de geslachtsbevestigende zorg geweigerd.
Wil je meer weten over de problemen in de transgenderzorg? Lees dan de onderzoeken van de patientenorganisatie Transvisie en het rapport van Principle17.

Zorgkosten

De vergoeding van transgenderzorg is beperkt tot diagnostiek, genitale chirurgie en hormoonbehandeling. Onder strikte voorwaarden is vergoeding van gezichtsontharing en chirurgie van het aangezicht en stembanden mogelijk. Borst- en erectie-implantaten en externe protheses worden helaas niet vergoed. Voor een actueel overzicht van wat wel en niet vergoed wordt kan je terecht op de website van Patiëntenorganisatie Transvisie.

Depathologisering

Een ander probleem is de indeling van de zorgbehoefte van transgender personen in diagnostische handboeken. Zo wordt in de DSM-V, het handboek voor psychologen en psychiaters, gesproken over genderdysforie. In het handboek van artsen, ICD-11, wordt het transgender zijn gezien als psyschische stoornis. Activisten wereldwijd maken zich op dit moment hard voor verandering van deze indeling, zodat transgender personen niet meer als psychisch gestoord worden gezien.

Wil je meer weten over de internationale strijd voor depathologisering? Kijk dan op de website van Transgender Europe.

Reguliere zorg

In de reguliere zorg, de zorg buiten de transgenderzorg, bestaat er nog weinig kennis over transgender personen. De aandacht voor genderdiversiteit is bij het gros van de zorgopleidingen onvoldoende. Dat is zorgwekkend. Zo is de huisarts vaak het eerste aanspreekpunt. Die moet kunnen signaleren of er achter psychische problematiek worstelingen met de eigen genderidentiteit en gewenste genderexpressie verscholen gaan. Een huisarts die niet weet dat genderidentiteit een rol kan spelen kan trans patiënten ook niet goed helpen.

Ons standpunt

• Zelfbeschikking staat voorop in de transgenderzorg. Deze zorg is toegankelijk en betaalbaar. Transgender personen weten zelf het beste welke zorg zij nodig hebben. Informatie en ondersteuning is optimaal aanwezig om zelf te bepalen welke zorg nodig is.
• Er ligt geen psychische stoornis ten grondslag aan de genderidentiteit en zorgvraag van transgender personen. De psycholoog moet daarom alleen een begeleidende rol innemen, en geen poortwachter binnen diagnostiek in de transgenderzorg zijn.
• Kennis van transgenderthematiek moet voldoende aanwezig zijn in de reguliere zorg, jeugdzorg en ouderenzorg om bijtijds signalen te herkennen en trans personen te ondersteunen.

Wat wij doen

TNN streeft naar betaalbare kwaliteitszorg voor transgender personen op maat . Problemen betreffende vergoedingen van de medische transitie, de beperkte zorg aan trans vluchtelingen, de wachtlijsten, kennisgebrek bij professionals, zorgmonopolies – dit alles kaart TNN, samen met COC Nederland en Patiëntenorganisatie Transvisie, aan. Dat doen wij via een nationale lobby of via de Verenigde Naties.

Voor afhandeling van individuele klachten met verzekeraars en zorginstellingen verwijst TNN naar de klachtenprocedure van betreffende instelling en Patiëntenorganisatie Transvisie.

Op Transgender Info vind je ook een informatieve pagina over de Transgenderzorg.

Publicaties

It’s time for reform – Trans health issues in the international classification of diseases, GATE, 2011
Transgenderzorg naar een hoger plan, STG/HMF, 2011

 

Beeld (cc) The Gender Spectrum Collection